โรคซึมเศร้าหลังคลอดในพิธีฮัจญ์
(Postpartum depression during Hajj)
Aรูปนี้ถ่ายเมื่อเกือบสิบปีที่แล้ว
ครั้งนึงที่เคยร่วมทีมไปกับหน่วยแพทย์ไทย
เพื่อดูแลสุขภาพของชาวไทยมุสลิมที่ไปประกอบพิธีฮัจญ์
เรื่องของเรื่องก็คือ จะด้วยเหตุผลใดไม่ทราบครับ
ปรากฏว่ามีสุภาพสตรี ตั้งครรภ์ในไตรมาสสุดท้าย
ได้มาทำฮัจญ์ ปรากฏว่าหลังคลอด มีอาการซึมเศร้าหลังคลอด ผมคิดว่าเป็น postpartum blue ที่กลายมาเป็น postpartum depression มารดากระทำอัตวินิบาตกรรมด้วยการกระโดดตึกหลังจากคลอดได้ไม่นาน ทิ้งลูกน้อยไว้แต่ลำพัง
ทีมแพทย์พยาบาลก็ตรวจสุขภาพเด็ก เด็กมีสุขภาพดีครับ พวกเราก็ขอพรให้ชีวิตที่เกิดมาในดินแดนแห่งนี้ ในช่วงพิธีฮัจญ์ได้อยู่รอดปลอดภัย มีชะตาชีวิตที่แข็งแรง มีความเจริญในชีวิตต่อไป
ตอนนี้ เห็นมีความเข้าใจในอีกทางว่า”ภาวะซึมเศร้า” ไม่ใช่โรค สามารถรักษาได้ด้วยการปฏิบัติธรรม ก็เลยอยากจะบอกเล่าความจริงอีกด้านว่า ความรุนแรงของโรคนี้ ในระดับที่เกินกว่าปกติ แล้ว ควรจะไปพบแพทย์ ทานยาบำบัดเพื่อการรักษาที่ถูกต้อง นี่ขนาด(สำหรับชาวมุสลิม) อยู่ในสถานที่ที่ศักดิ์สิทธิ์ในช่วงเวลาที่ศักดิ์สิทธิ์ ก็ยังมีผู้คนที่ไม่สามารถหลุดพ้นจากปัญหาสุขภาพจิตได้ แม้แต่ในเมืองมักกะห์เอง (เมืองที่ผู้แสวงบุญไปประกอบพิธีฮัจญ์) ก็ยังมี รพ. จิตเวชไว้คอยรับรักษาผู้ป่วยด้านนี้ (เป็น รพ. ขนาด500 เตียง และรพ. นี้เป็นส่วนนึงของ king Abdul aziz hospital) ซึ่งปัญหาทางด้านสุขภาพจิตเพิ่งจะเป็นที่ยอมรับกันในประเทศซาอุฯเมื่อไม่นานนี้เอง (ไม่นานนี้ก็หลายสิบปี อยู่เหมือนกัน ครับ คือเริ่มมี รพ. สุขภาพจิตแห่งแรกในซาอุฯ ในช่วงปี 1950)
ข่าวสารที่ถูกต้อง สามารถช่วยชีวิตคนได้ อย่าให้ใครต้องมาเสี่ยงเลยครับ
ทั้งนี้ ก่อหน้านี้ โต ซิลลี่ฟูลส์-วีรชน ศรัทธายิ่ง อดีตร็อกเกอร์ชื่อดัง ได้ออกมาแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่อง โรคซึมเศร้า ผ่านรายการ ‘โตตาล Live on Facebook : ตอนพิเศษ-โรคซึมเศร้า’ เมื่อวันที่ 21 กรกฎาคมที่ผ่านมา โดยเขาได้พูดถึงการฆ่าตัวตายของนักร้องชื่อดัง linkin park”ที่ถูกระบุว่าเพราะเป็นโรคซึมเศร้า ว่า
“ผมงงว่าคนสมัยนี้เกิดอะไรขึ้นกับสติปัญญาของตัวเองนะ มีนักร้องต่างชาติท่านนึงเขาบอกเป็นโรคซึมเศร้าแล้วก็ฆ่าตัวตาย การที่ถูกบอกว่าเป็นโรคเนี่ย แปลว่าการแพทย์จะขายยาให้คุณ แล้วจะมีเงินจากการแก้ปัญหาเหล่านั้น โดยการเอายาจะกดประสาท คลายประสาท หรือทำอะไรให้สภาพจิตใจความคิดเราผิดปกติจากเดิม ความจริงเรามีปัญหาในด้านความคิด”
“ซึ่งนักร้องศิลปินเหล่านี้มีปัญหาเยอะ ผมอยู่ในวงการนี้มีปัญหาดีเพรสชั่นเยอะ ก็อาจจะใช้เครื่องช่วยผิดวิธี บางคนใช้ถูกวิธี แล้วพอไปสรุปว่าเป็นโรค จะแก้ด้วยยาอย่างเดียวหรอ ถ้ากินยาแล้วยาหมดฤทธิ์ต้องกินอีก แปลว่าแก้ไม่ได้นะยาอ่ะ”
Anuttarasakdi Ratchatatat ยังให้ข้อมูลเรื่อง โรคซึมเศร้า (Depression) ด้วยว่า
ความเศร้านี่น่าจะเป็นอารมณ์ปกติอย่างนึงของมนุษย์ ที่จะต้องเจอกับความผิดพลาด พลัดพราก ไม่สมหวัง เป็นธรรมดาของชีวิต ในระดับที่ปกติก็คงไม่รบกวนชีวิตอะไรมาก แต่ที่จะผิดปกติก็คือมีอาการ”ซึม” คือเป็นานมีอาการมาก รู้สึกชีวิตไม่ราบรื่น ทั้งๆที่น่าจะมีความสุขดี มีความคิดติดลบอยู่ตลอดเวลา เพื่อนๆไม่อยากคบ และมีทั้งไม่อยากคบเพื่อน การงานก็ไม่ค่อยอยากทำ ไร้อารมณ์จะทักทายผู้คน ไม่ว่าจะสนิทขนาดไหนมาก่อน ไม่ค่อยอยากใส่ใจกับทุกๆเรื่อง ไม่ว่าจะเป็น คน สถานที่ เวลา เป็นหนักมากๆนี่ถึงขั้นทำร้ายแบะยุติชีวิตตัวเอง
สาเหตุนี่ก็นอกจาก จะมาจากความเครียดกดดันในชีวิตแล้ว ยังมีเรื่องของสารสื่อประสาทในสมองที่ทำงานผิดจังหวะ ขาดความสมดุลครับ เราเลยได้ยินเรื่องของคนที่ประสบความสำเร็จในชีวิต ที่ไม่น่าจะมีความเศร้าหมองอะไรมารบกวน ทำการอัตวินิบาตกรรม อยู่เนืองๆ อย่างโรบิน วิลเลี่ยม เลสลี่จาง ล่าสุดนักร้องวงดังอย่งลินคินพาร์ค ฯลฯ นักธุรกิจร่ำรวยเป็นพันล้านนี่ก็มี ยิ่งคนฉลาดยิ่งมีโอกาสเป็นมาก คงเป็นเพราะใช้สมองมากกว่าปกติ ถือเป็นภาวะโรคที่สำคัญครับ
พบเจอกันอยู่บ่อยๆครับ ต้องไปหาจิตแพทย์ แต่การไปหาก็ไม่ใช่ว่าจะง่ายๆ ในบ้านเรา ใครรู้เข้าก็มีเสียงซุบซิบนินทาเป็นตราบาป ต้องพยายามบอกกันว่าเป็นเรื่องปกติของความป่วยไข้ อย่าต้องไปทำให้เครียดเพิ่มเติม ซ้ำคนไม่สบาย ใครที่ชอบซุบซิบนินทาคนที่ซึมเศร้า ต้องถือว่ายังเขลาอยู่ เพราะยังไม่เข้าใจความจริงที่ว่าภาวะนี้ก็คือภาวะโรคธรรมดาที่ใครๆก็มีสิทธิ์จะป่วยได้ แม้แต่หมอเองก็ป่วยได้
โรคนี้รักษาหายได้ครับ และกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ คนที่อยู่ใกล้ตัวต้องคอยสังเกตอาการด้วย ยังไงก็พาไปพบแพทย์ ให้ยาปรับสมดุลสารเคมีสื่อประสาทในสมอง อาการจะดีขึ้นและหายไปในที่สุด
รายละเอียดก็มีเว็บไซท์ของกรมสุขภาพจิต และตามเว็บสาระทางการแพทย์ทั่วไปครับ
เครดิตภาพ นพ. Sukree Semmard
