กษัตริย์ไฟศ็อล แห่งซาอุฯ ผู้นำที่กล้ายืนหยัดเหนือบ่อน้ำมัน และไม่วางปัญหาปาเลสไตน์ไว้เบื้องหลัง

วันที่ 25 มีนาคม ปีนี้ (2568) ครบรอบห้าสิบปีของการลอบสังหารกษัตริย์ไฟศ็อล บิน อับดุลอะซีซ อาลิซะอูด แห่งราชอาณาจักรซาอุดีอาระเบียหลายคนอาจรู้จักพระองค์ในฐานะผู้นำผู้กล้าประกาศหยุดส่งออกน้ำมันใส่สหรัฐอเมริกา

หลายคนอาจจำพระองค์ได้จากประโยคที่ว่า “ปาเลสไตน์สำคัญกว่าน้ำมัน”

แต่ในความเป็นจริง พระองค์คือหนึ่งในบุคคลที่ทรงอิทธิพลที่สุดของโลกมุสลิมยุคศตวรรษที่ยี่สิบ

ชายคนหนึ่งที่เคยใช้ทั้งเศรษฐกิจ ศาสนา และการทูต เพื่อต่อรองกับจักรวรรดิ

ไฟศ็อลประสูติในกรุงริยาด ปีค.ศ. 1906 ในขณะที่พระบิดา กษัตริย์อับดุลอะซีซ กำลังรวมอาณาจักร

เด็กหนุ่มผู้นี้เติบโตมาในสมรภูมิทางทหาร และการทูตระหว่างประเทศ

อายุเพียง 14 ปี ก็เดินทางไปลอนดอนในฐานะตัวแทนของพระบิดา

ท่ามกลางเหล่าทูตของจักรวรรดิอังกฤษ เขาเรียนรู้เรื่องอำนาจ

และซึมซับความรู้สึกของชนชาติที่ต้องเจรจาภายใต้ร่มธงของผู้ล่าอาณานิคม

ประสบการณ์นั้น ไม่เคยหายไปจากความคิดของไฟศ็อล

ในทางการเมือง เขาไม่เคยไว้ใจจักรวรรดินิยม

ในทางศาสนา เขาเชื่อว่าอิสลามคือรากเหง้าของเอกภาพ

และในทางยุทธศาสตร์ เขามองเห็นว่า น้ำมันไม่ควรเป็นแค่สินค้า แต่มันคือตัวแปรของโลก

การขึ้นสู่อำนาจของไฟศ็อลไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ

พระองค์ต้องโค่นพระเชษฐาต่างมารดา คือกษัตริย์ซาอูด

ผู้ซึ่งบริหารราชอาณาจักรอย่างไร้ประสิทธิภาพ

ด้วยเสียงสนับสนุนจากราชวงศ์ และนักวิชาการศาสนา

ไฟศ็อลขึ้นครองราชย์ในปี 1964

พร้อมแนวทางที่ชัดเจนสองประการ

1 พัฒนาประเทศให้ทันสมัยอย่างไม่ทิ้งราก

2 ยกระดับเอกภาพอิสลามให้กลายเป็นพลังของประชาคมมุสลิม

ไฟศ็อลเปิดโรงเรียนสตรีแห่งแรก

โดยมีสมเด็จพระราชินีอิฟฟัตเป็นหัวเรี่ยวหัวแรง

เริ่มวางระบบธนาคาร พัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน

และใช้รายได้น้ำมันสร้างฐานเศรษฐกิจใหม่

ท่ามกลางเสียงต่อต้านจากพวกอนุรักษนิยมในประเทศ

พระองค์ยังคงยึดมั่นในการเปลี่ยนผ่าน

แต่ไม่เคยยอมให้ใครหักด้ามเรืออิสลามทิ้ง

สำหรับไฟศ็อล ปาเลสไตน์ไม่ใช่แค่ประเด็นของดินแดน

แต่คือสัญลักษณ์ของการกดขี่ ความอยุติธรรม

และความล้มเหลวของระบบโลก

พระองค์คัดค้านแผนแบ่งแยกปาเลสไตน์มาตั้งแต่ต้น

กล่าวอย่างเปิดเผยว่า

“ชาวปาเลสไตน์ต้องได้กลับบ้าน

แม้ต้องแลกด้วยชีวิตของชาวอาหรับทุกคน”

และในปี 1969 หลังเหตุเพลิงไหม้มัสญิดอัลอักศอ

ไฟศ็อลได้ริเริ่มก่อตั้งองค์การการประชุมอิสลาม OIC

องค์กรที่ต่อมากลายเป็นเวทีรวมพลังประเทศมุสลิม

เพื่อปกป้องสิทธิของปาเลสไตน์

และท้าทายอิทธิพลของโลกตะวันตกในภูมิภาค

แต่เหตุการณ์ที่ทำให้โลกตะวันตกสะเทือนที่สุด

คือการที่ไฟศ็อลประกาศคว่ำบาตรน้ำมันในปี 1973

เมื่ออเมริกาและพันธมิตรเข้าข้างอิสราเอลในสงครามเดือนตุลาคม

ไฟศ็อลไม่ลังเลที่จะปิดก๊อกน้ำมันใส่ตะวันตก

ราคาน้ำมันพุ่งสูง วิกฤตพลังงานปะทุ

และโลกต้องหันมาฟังเสียงจากประเทศ

ที่เคยถูกมองว่าเป็นเพียงชาวทะเลทรายที่ขายน้ำมันดิบ

มันคือจุดเปลี่ยนของภูมิรัฐศาสตร์

ในยุคที่ผู้นำส่วนใหญ่หวั่นเกรงต่อสายตาจากวอชิงตัน

ไฟศ็อลใช้ทรัพยากรของประเทศเป็นอาวุธเพื่อความยุติธรรม

แม้รู้ดีว่าวันหนึ่งมันอาจจะย้อนกลับมาทิ่มแทงตนเอง

เช้าวันที่ 25 มีนาคม ปี 1975 ไฟศ็อลถูกลอบปลงพระชนม์

“โดยหลานชายของพระองค์เอง”

กระสุนที่ยิงทะลุพระเศียร ไม่ได้แค่พรากชีวิตผู้นำ

แต่มันสั่นสะเทือนหัวใจของโลกมุสลิม

ที่กำลังมองหาความกล้าในยุคที่คำว่าอธิปไตยเริ่มมีราคาต่อรอง

แม้ทางการจะประกาศว่าการลอบสังหารนั้นเกิดจากเหตุจูงใจส่วนตัว

แต่ความสงสัยก็ยังคงอยู่เสมอ

ว่าผู้นำที่กล้าท้าทายมหาอำนาจเช่นนั้น

อาจไม่ได้มีศัตรูแค่ภายใน

หลังการจากไป พระองค์ได้รับการสดุดีจากนานาประเทศ

-มัสญิดไฟศ็อล ในกรุงอิสลามาบัด ประเทศปากีสถาน หนึ่งในมัสญิดที่ใหญ่ที่สุดในโลก ซึ่งได้รับทุนสร้างจากซาอุดีอาระเบีย และตั้งชื่อเพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งเอกภาพอิสลาม

-เมือง ไฟศ็อลาบาด (เดิมชื่อ ลยัลปุร์) ในปากีสถาน ที่เปลี่ยนชื่อเพื่อสดุดีบทบาทของไฟศ็อลต่อโลกมุสลิม และความสัมพันธ์อันใกล้ชิดกับปากีสถาน

ยังคงยืนเป็นอนุสรณ์ของผู้นำที่ไม่กลัวจะเผชิญหน้า

กับกระแสในโลกที่น้ำมันยังคงเป็นตัวแปรของอำนาจ

และปาเลสไตน์ยังคงรอการปลดแอก

ชื่อของไฟศ็อลก็ยังถูกเอ่ยถึงซ้ำแล้วซ้ำเล่า

ไม่ใช่เพราะพระองค์สมบูรณ์แบบ

แต่เพราะพระองค์กล้าที่จะไม่เหมือนใคร

ห้าสิบปีผ่านไป โลกมุสลิมมีน้ำมันมากขึ้น

แต่น้ำเสียงแบบไฟศ็อลกลับเบาลงทุกวัน

แล้วเราจะรออีกนานแค่ไหน

กว่าจะได้ยินผู้นำที่กล้ายืนหยัดเหนือบ่อน้ำมันอีกครั้ง

บทความโดย